بیماری کم خونی یا آنمی

کم خونی (Anemia) یا آنمی یک بیماری است که در آن شما به اندازه کافی سلول‌های قرمز خون سالم برای حمل اکسیژن به بافت‌های بدن ندارید. داشتن کم خونی ممکن است شما را خسته و ضعیف کند.

اشکال مختلفی از کم خونی وجود دارد که هر کدام علت خاصی دارند. کم خونی یا آنمی می‌تواند موقت یا بلندمدت و از خفیف تا شدید باشد. اگر مشکوک به کم خونی هستید به پزشک خود مراجعه کنید؛ زیرا ممکن است علائم کم خونی ، هشداردهنده یک بیماری جدی باشد.

برای درمان کم خونی از مکمل‌ها استفاده می‌شود. شما همچنین با پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متنوع، قادر به جلوگیری از انواع کم خونی خواهید بود.

انواع بیماری کم خونی

انواع آنمی یا کم خونی عبارتند از:

آنمی فقر آهن

این نوع از کم خونی شایع‌ترین نوع کم خونی در سراسر جهان است. کم خونی فقر آهن ناشی از کمبود آهن در بدن شما است. مغز استخوان شما برای تولید هموگلوبین نیاز به آهن دارد. بدون آهن کافی، بدن شما نمی‌تواند هموگلوبین کافی برای گلبول‌های قرمز تولید کند و بنابراین فرد در خونش هموگلوبین کافی برای حمل اکسیژن را ندارد.

آنمی فقر آهن در بسیاری از زنان باردار رخ می‌دهد. همچنین از دست دادن خون بر اثر خونریزی‌های شدید قاعدگی، زخم، سرطان و استفاده منظم از بعضی از داروهای ضد درد مانند آسپرین، ایجاد می‌شود.

کم خونی کمبود ویتامین

بدن شما برای تولید گلبول‌های قرمز سالم، علاوه بر آهن نیاز به فولات ویتامین B12 دارد. کمبود این عناصر و دیگر مواد مغذی کلیدی می‌تواند سبب کاهش تولید گلبول‌های قرمز شود.

علاوه بر این، برخی افراد ممکن است به اندازه کافی B-12 مصرف کنند، اما بدن آن‌ها قادر به پردازش این ویتامین نباشد. این حالت می‌تواند منجر به کم خونی کمبود ویتامین، همچنین به عنوان کم خونی پرنیشیوز (pernicious anemia) شناخته می‌شود.

کم خونی ناشی از بیماری مزمن

برخی از بیماری ها مانند سرطان ، HIV / AIDS ، آرتریت روماتوئید ، بیماری های کلیوی ، بیماری کرون و سایر بیماری های التهابی مزمن می‌توانند با تولید گلبول‌های قرمز تداخل کنند.

کم خونی آپلاستیک

این کم خونی نادر و تهدیدکننده زندگی وقتی اتفاق می‌افتد که بدن شما به اندازه کافی گلبول‌های قرمز تولید نمی‌کند. علل آنمی آپلاستیک عبارتند از عفونت ، داروهای خاص، بیماری های خود ایمنی و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی.

کم‌ خونی‌های ناشی از بیماری مغز استخوان

انواعی از بیماری ها مانند لوسمی (leukemia) و میلوفیبروزیس (myelofibrosis)، می‌توانند با تحت تأثیر قرار دادن فرایند تولید خون در مغز استخوان، باعث ایجاد کم خونی شوند. اثرات این نوع سرطان و اختلالات شبه سرطانی از خفیف تا تهدیدکننده زندگی متفاوت است.

آنمی همولیتیک

این نوع از کم خونی زمانی اتفاق می‌افتد که سرعت تخریب گلبول‌های قرمز بیشتر از سرعت تولید آن‌ها در مغز استخوان باشد. برخی از بیماری‌های خاص باعث افزایش تخریب گلبول‌های قرمز می‌شوند. شما ممکن است آنمی همولیتیک را به ارث ببرید و یا در مراحل خاصی از زندگی‌تان به آن مبتلا شوید.

کم خونی داسی شکل

این نوع از کم خونی یک بیماری وراثتی است. علت آن نقص در شکل هموگلوبین است که باعث می‌شود گلبول‌های قرمز شکلی غیر عادی ( داسی شکل ) پیدا کنند. این گلبول‌های قرمز خیلی زود از بین می‌روند که باعث کاهش مزمن در تعداد گلبول‌های قرمز خون می‌شود.

سایر آنمی ها

چندین نوع دیگر از کم خونی نیز وجود دارد، مانند تالاسمی و آنمی ناشی از مالاریا.

علائم و نشانه های بیماری کم خونی یا آنمی

علائم و نشانه‌های آنمی بسته به علت کم خونی متفاوت است. متداول‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• خستگی

• ضعف

• پوست رنگ‌ پریده یا زرد

• ضربان قلب نامنظم

• تنگی نفس

• گیجی یا سبک‌ سری

• درد قفسه سینه

• دست‌ها و پاهای سرد

• سردرد

در ابتدا، کم خونی می‌تواند خیلی خفیف باشد، به طوری که متوجه آن نباشید؛ اما علائم آن با بدتر آنمی شدیدتر خواهند شد.

علت بیماری کم خونی یا آنمی

کم خونی یا آنمی زمانی رخ می‌دهد که خون شما به اندازه کافی گلبول‌های قرمز ندارد. آنمی در شرایط زیر رخ می‌دهد:

• بدن شما به اندازه کافی گلبول قرمز نمی‌سازد.
• خونریزی باعث می‌شود که گلبول‌های قرمز خون شما کاهش یابد.
• بدن شما گلبول‌های قرمز را از بین می‌برد.
• گلبول‌های قرمز شما فاقد عملکرد هستند یا عملکردشان با مشکل مواجه است.

بدن شما سه نوع سلول خونی ایجاد می‌کند:

• گلبول‌های سفید خون برای مبارزه با عفونت
• پلاکت‌ها برای کمک به لخته شدن خون
• گلبول قرمز برای حمل اکسیژن در بدن

گلبول‌های قرمز حاوی پروتئینی غنی از آهن به نام هموگلوبین هستند که عامل قرمز شدن رنگ خون است. هموگلوبین موجود در سلول‌های قرمز، اکسیژن را از ریه‌ها به تمام قسمت‌های بدن حمل می‌کند و ماده دفعی دی اکسید کربن را از دیگر قسمت‌های بدن به ریه‌ها می‌برد تا از آنجا دفع شود.

بیشتر سلول‌های قرمز خون، از جمله گلبول‌های قرمز، به طور مرتب در مغز استخوان تولید می‌شوند. برای تولید هموگلوبین و گلبول قرمز خون، بدن شما نیاز به آهن ، ویتامین B12، فولات و دیگر مواد مغذی دارد که از طریق رژیم غذایی می‌توانید آن را دریافت کنید.

عوامل تشدید کننده کم خونی یا آنمی

این عوامل باعث افزایش خطر ابتلا به کم خونی می‌شود:

یک رژیم غذایی فاقد ویتامین‌های خاص

داشتن یک رژیم غذایی که به طور مداوم سطح پایینی از آهن، ویتامین B-12 و فولات داشته باشد خطر ابتلا به کم خونی را افزایش می‌دهد.

اختلالات گوارشی

اختلال گوارشی که بر جذب مواد مغذی در روده کوچک شما تأثیر می‌گذارد، مانند بیماری کرون و بیماری سلیاک، شما را در معرض ابتلا به کم خونی قرار می‌دهد.

قاعدگی

به طور کلی، زنانی که یائسه نشده‌اند، نسبت به مردان و زنانی که یائسه شده‌اند، بیشت در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند. علت آن است که قاعدگی سبب از دست دادن سلول‌های قرمز خون می‌شود.

بارداری

اگر باردار هستید و از مکمل‌های مولتی ویتامین و اسید فولیک استفاده نمی‌کنید، در معرض خطر ابتلا به کم خونی هستید.

بیماری های مزمن

اگر سرطان، نارسایی کلیه یا یک بیماری مزمن دیگر داشته باشد، ممکن است در معرض ابتلا به کم خونی قرار داشته باشید. این بیماری ها می‌توانند منجر به کمبود گلبول‌های قرمز شوند. از دست دادن تدریجی خون از یک زخم یا عارضه داخلی، می‌تواند ذخیره آهن بدن شما را کاهش داده و ایجاد کم خونی کند.

سابقه خانوادگی

اگر در خانواده شما سابقه کم خونی ارثی وجود داشته باشد، مانند کم خونی سلول داسی شکل، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری در شما نیز افزایش یابد.

سایر عوامل

سابقه عفونت‌های خاص، بیماری های خون و اختلالات خود ایمنی ، مصرف الکل ، قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی و استفاده از برخی داروها می‌تواند بر تولید گلبول‌های قرمز تأثیر بگذارد و منجر به کم خونی شود.

سن

افراد بالای 65 سال در معرض خطر کم خونی قرار دارند.

عوارض کم خونی 

عدم درمان به موقع کم خونی می‌تواند مشکلات بسیاری را به همراه داشته باشد، از جمله:

خستگی شدید

هنگامی که کم خونی شدید باشد، ممکن است خیلی خسته باشید و نتوانید کارهای روزمره را به خوبی انجام دهید.

عوارض بارداری

زنان باردار مبتلا به کم خونی فقر آهن ممکن است بیشتر عوارضی مانند زایمان زودرس را تجربه کنند.

مشکلات قلب

کم خونی می‌تواند به ضربان قلب سریع یا نامنظم ( آریتمی ) منجر شود. هنگامی که شما دچار آنمی هستید، قلب شما باید خون بیشتری پمپ کند تا کمبود اکسیژن در خون جبران شود. این می‌تواند به نارسایی قلبی یا بزرگ شدن قلب منجر شود.

مرگ

برخی از آنمی های ارثی مانند کم خونی سلول داسی شکل می‌توانند جدی باشند و منجر به عوارض تهدیدکننده زندگی شوند. از دست دادن مقدار زیادی خون و با سرعت زیاد نیز کم خونی شدید ایجاد می‌کند که می‌تواند منجر به مرگ شود.

تشخیص کم خونی یا آنمی

برای تشخیص کم خونی، پزشک ممکن است از شما درباره سابقه پزشکی و خانوادگی شما سؤالاتی بپرسد و با انجام معاینه فیزیکی و انجام آزمون‌های زیر به تشخیص دقیق برسد:

شمارش کامل سلول‌های خون (CBC)

برای شمارش کامل سلول‌های خون یک نمونه از خون شما دریافت می‌شود. برای بررسی کم خونی ، پزشکتان تعداد گلبول قرمز موجود در خون (هماتوکریت) و همچنین سطح هموگلوبین را مورد بررسی قرار خواهد داد.

مقدار هماتوکریت بزرگسالان از فردی به دیگری متفاوت است، اما معمولاً بین 40 تا 52 درصد برای مردان و 35 و 47 درصد برای زنان است. مقدار هموگلوبین در افراد بالغ به طور کلی 14 تا 18 گرم در هر دسی لیتر برای مردان و 12 تا 16 گرم در دسی لیتر برای زنان است.

تعیین اندازه و شکل سلول‌های قرمز خون

ممکن است پزشک بخواهد گلبول‌های قرمز شما را از نظر اندازه، شکل و رنگ غیر معمول مورد آزمایش قرار گیرند.

دیگر تست‌های تشخیصی

اگر برای شما تشخیص کم خونی داده شود، پزشک ممکن است آزمایش‌های بیشتری برای تعیین علت اصلی آن انجام دهد. به عنوان مثال، کم خونی فقر آهن ممکن است در اثر خونریزی مزمن ناشی از یک زخم داخلی ، پولیپ خوش‌خیم روده بزرگ ، سرطان روده بزرگ ، تومور یا مشکلات کلیه ایجاد گردد.

گاهی اوقات ممکن است یک نمونه از مغز استخوان شما برای تشخیص کم خونی مورد بررسی قرار گیرد.

درمان کم خونی یا آنمی

درمان آنمی بستگی به علت آن دارد.

درمان آنمی فقر آهن

درمان این نوع کم خونی معمولاً شامل تجویز مکمل‌های آهن و تغییراتی در رژیم غذایی شما می‌باشد.

اگر علت اصلی فقر آهن از دست رفتن خون باشد ( غیر از قاعدگی ) منبع خونریزی باید یافت شده و متوقف شود. این کار ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

درمان کم خونی کمبود ویتامین

برای درمان کم خونی کمبود ویتامین مکمل‌های اسید فولیک و B12 به فرد داده شده و توصیه‌هایی برای افزایش مواد غذایی حاوی این ویتامین‌ها به رژیم غذایی فرد داده می‌شود.

اگر سیستم گوارش شما در پردازش ویتامین B-12 ای که در غذای شما موجود است دچار مشکل باشد، نیاز به تزریق ویتامین B-12 خواهید داشت. در ابتدا، یک روز در میان باید آن را دریافت کنید. در نهایت، فقط یک‌بار در ماه نیاز به آن خواهید داشت.

درمان کم خونی ناشی از بیماری های مزمن

درمان خاصی برای این نوع کم خونی وجود ندارد و پزشکان بر درمان بیماری زمینه‌ای تمرکز می‌کنند. اگر علائم شدید باشد، انتقال خون یا تزریق اریتروپویتین انجام خواهد شد. اریتروپویتین هورمونی است که در حالت طبیعی توسط کلیه‌ها تولید می‌شود و به تحریک تولید گلبول‌های قرمز و کاهش خستگی کمک می‌کند.

درمان کم خونی آپلاستیک

درمان این کم خونی ممکن است شامل انتقال خون به منظور افزایش سطح گلبول قرمز باشد. اگر مغز استخوان شما مشکل دارد و نمی‌تواند سلول‌های خونی سالم ایجاد کند، ممکن است به پیوند مغز استخوان نیاز داشته باشید.

کم خونی ناشی از بیماری‌های مغز استخوان

درمان این بیماری های مختلف می‌تواند شامل دارو، شیمی درمانی یا پیوند مغز استخوان باشد.

درمان آنمی همولیتیک

درمان آنمی همولیتیک شامل اجتناب از مصرف داروهای مشکوک، درمان عفونت‌های مرتبط و مصرف داروهایی که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کند؛ زیرا ممکن است به گلبول‌های قرمز شما حمله کند.

بسته به شدت کم خونی ، ممکن است تزریق خون یا پلاسمافرز ضروری باشد. پلاسمافرز یک نوع روش فیلتر کردن خون است. در موارد خاص نیز ممکن است نیاز به برداشت طحال باشد.

درمان کم خونی داسی شکل

درمان این نوع کم خونی ممکن است شامل مصرف اکسیژن، داروهای تسکین‌دهنده درد و مایعات خوراکی و داخل وریدی برای کاهش درد و جلوگیری از عوارض باشد. پزشکان همچنین ممکن است تزریق خون، مکمل اسید فولیک و آنتی بیوتیک را توصیه کنند.

پیوند مغز استخوان ممکن است در بعضی شرایط برای درمان مؤثر باشد. همچنین یک داروی ضد سرطان به نام هیدروکسی اوره (hydroxyurea) نیز برای درمان کم خونی داسی شکل استفاده می‌شود.

درمان تالاسمی

این کم خونی ممکن است با تزریق خون، تجویز مکمل اسید فولیک، دارو، برداشت طحال یا اسپلنکتومی (splenectomy) یا پیوند سلول‌های بنيادی و سلول‌های مغز استخوان درمان شود.

پیشگیری از کم خونی یا آنمی

پیروی از یک رژیم غذایی غنی از ویتامین

بسیاری از انواع کم خونی را نمی‌توان پیشگیری کرد؛ اما با داشتن یک رژیم غذایی سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد مغذی می‌توان از کم خونی کمبود ویتامین یا آنمی فقر آهن جلوگیری کرد. برای پیشگیری از کم خونی رژیم غذایی شما باید شامل مواد زیر باشد:

آهن

غذاهای غنی از آهن عبارتند از گوشت، لوبیا، عدس، غلات غنی‌شده با آهن، سبزیجات برگ سبز تیره و میوه‌های خشک.

فولات

این ماده مغذی و فرم صناعی آن یعنی فولیک اسید در آب‌میوه‌ها، سبزیجات سبز برگ سبز تیره، نخود سبز، جگر، بادام زمینی و محصولات غنی‌شده مانند نان، غلات، ماکارونی و برنج یافت می‌شود.

ویتامین B-12

غذاهای غنی از ویتامین ب 12 شامل گوشت، محصولات لبنی و محصولات غلات و سویا می‌باشد.

ویتامین C

غذاهای غنی از ویتامین C شامل میوه‌های مرکبات و آب میوه، فلفل، کلم بروکلی، گوجه فرنگی، خربزه و توت فرنگی هستند. ویتامین C باعث افزایش جذب آهن می‌شود.

مولتی ویتامین مصرف کنید.

اگر شما نگران دریافت میزان کافی ویتامین از رژیم غذایی خود هستید، می‌توانید با مشورت پزشک، از مولتی ویتامین استفاده کنید.

اگر سابقه خانوادگی کم خونی وراثتی، مانند کم خونی سلول داسی شکل یا تالاسمی را دارید، با پزشک خود در میان بگذارید. احتمالاً پزشکتان شما را به مشاور ژنتیکی ارجاع می‌دهد تا شما و فرزندانتان از نظر احتمال ابتلا به آنمی مورد بررسی قرار بگیرید.

پیشگیری از مالاریا

کم خونی می‌تواند یک عارضه جانبی ناشی از مالاریا باشد. اگر شما قصد سفر به مکانی را دارید که مالاریا در آن رایج است، قبل از رفتن با مشورت پزشک از داروهای پیشگیرانه استفاده کنید. یکی دیگر از راه‌های پیشگیری در مناطق مالاریا خیز این است که تا حد امکان در معرض پشه‌ها قرار بگیرید و با استفاده از پشه‌بند و مواد حشره‌کش، برخورد با آن‌ها را به حداقل برسانید.

پیشگیری از کم خونی

قرص نوروبیون ایرانی ( نورودینون)

نورودینون ویتاول یک مکمل تغذیه‌ای حاوی ویتامین های گروه B از جمله ویتامین B1 (تیامین)، ویتامین B6 (پیریدوکسین) و ویتامین B12 (سیانوکبالامین) است. نورودینون در درمان نوروپاتی دیابتی و نوروپاتی محیطی به دلیل وجود تیامین موثر است. همچنین به دلیل وجود ویتامین B12 از بروز کم خونی مگالوبلاستیک جلوگیری می کند. کمبود ویتامین B12 در گیاهخواران مشاهده می شود.

موارد مصرف نورودینون ویتاول

- رفع اختلالات ذهنی

- رفع آسیب دائمی عصب

- موثر در بیماری‌های قلبی و عروقی

- درمان نوروپاتی دیابتی

- درمان کم خونی ویتامین B12

- درمان نوروپاتی محیطی

تیامین

تیامین برای فعال شدن غده آدرنال و سیستم عصبی مرکزی، مواد غذایی مورد نیاز است. این ویتامین به عنوان کوآنزیم به کنترل اشتها و هضم و همچنین جذب مواد غذایی کمک می‌کند و در تبدیل قند به انرژی، به عنوان سوخت نقش مهمی دارد که برای فعالیت‌های سلول‌های بدن واجب و ضروری است.

پیریدوکسین (B6)

این ویتامین نقش مهمی را در واکنشهای بیوشیمیایی گوناگون به عنوان کوآنزیم دارد. پیریدوکسین برای حفظ سلامت اعصاب، تولید گلبولهای سفید و قرمز و جذب مناسب ویتامینB12 و تولید انرژی مورد نیاز سلولهای بدن مورد نیاز است.

ویتامین B12

ویتامین B12، در تولید تمامی سلولهای خونی از جمله گلبولهای سفید، قرمز و پلاکتها، حفظ رشد و تکامل سلول های بدن، تنظیم میزان هموسیستئین در خون و حفظ سلامت سیستم عصبی مرکزی نقش دارد. جزء ویتامین های ضروری است که از طریق مواد غذایی حیوانی جذب می شود و گیاه خواران باید از مکمل حاوی B12 برای تامین ویتامین مورد نیاز خود استفاده کنند.

برای خرید قرص نورودینون کلیک کنید